Τα νεφρά χαρακτηρίζονται ως φίλτρα του οργανισμού. Λειτουργούν μέσω των νεφρώνων, οι οποίου περιλαμβάνουν σπειράματα. Η σπειραματική μεμβράνη λειτουργεί ως φραγμός που καθαρίζει το σώμα από τις επιβλαβείς ουσίες και συγκρατεί τις ωφέλιμες. Όταν όμως τα σπειράματα προσβληθούν από μια νόσο ανοσολογικής αιτίας, κάνουμε λόγο για Σπειραματονεφρίτιδα.

Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι Σπειραματονεφρίτιδες;

Οι Σπειραματονεφρίτιδες είναι μια ετερογενής ομάδα παθήσεων. Αυτό σημαίνει ότι διακρίνονται σε υποκατηγορίες ανάλογα με την αιτιολογία, την σοβαρότητα ή την εξέλιξή τους.

Ανάλογα με την αιτιοπαθογένεια, οι Σπειραματονεφρίτιδες διακρίνονται σε:

• Πρωτοπαθείς Σπειραματονεφρίτιδες (δεν γνωρίζουμε την αιτία που την προκάλεσε).
• Δευτεροπαθείς Σπειραματονεφρίτιδες (υπάρχει συσχετισμός με άλλη νόσο π.χ. λοίμωξη, νεφρίτιδα Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου κ.ά.).

Ανάλογα με την κλινική εικόνα, οι Σπειραματονεφρίτιδες διακρίνονται σε:

• Νεφρωσικό σύνδρομο.
• Νεφριτιδικό σύνδρομο.
• Μακροσκοπική αιματουρία.
• Χρόνια σπειραματονεφρίτιδα.
• Ασυμπτωματικές διαταραχές ούρων.
• Ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα.

Ανάλογα με το είδος της βλάβης, οι Σπειραματονεφρίτιδες διακρίνονται σε:

• Φλεγμονώδεις (σπειραματονεφρίτιδες).
• Μη φλεγμονώδεις (σπειραματοπάθειες).

Ποια είναι τα συμπτώματα των Σπειραματονεφριτιδών;

Οι Σπειραματονεφρίτιδες είναι αυτοάνοσα νοσήματα, οπότε ο ίδιος ο οργανισμός στρέφεται εναντίον ενός οργάνου του. Τα συμπτώματα φανερώνουν τη σοβαρότητα της νόσου. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

Ασυμτωματικές διαταρχές ούρων

Το βασικό χαρακτηριστικό είναι η πρωτεϊνουρία από 150mg έως 3gr/24ωρο, με ή χωρίς αιματουρία, >2 ερυθρά αιμοσφαίρια ανά οπτικό πεδίο σε ίζημα δείγματος ούρων (τα ερυθροκύτταρα είναι συνήθως δύσμορφα).

Μακροσκοπική αιματουρία

Τα επεισόδια ανώδυνης μακροσκοπικής αιματουρίας χαρακτηρίζονται συνηθέστερα από καφεοειδές ή σταχτί χρώμα ούρων και λιγότερο από κόκκινα ούρα (χωρίς πήγματα). Τυπικά συμπίπτει με λοίμωξη υπό αγωγή, ενώ ασυμτωματική αιματουρία με ή χωρίς πρωτεϊνουρία εμφανίζεται μεταξύ των εξάρσεων.

Νεφριτιδικό σύνδρομο

Χαρακτηρίζεται από ολιγουρία, αιματουρία (ερυθροκυτταρικοί κύλινδροι), πρωτεϊνουρία (συνήθως < 3gr/24ωρο), οίδημα (πρήξιμο) και υπέρταση. Η έναρξη είναι αιφνίδια, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη.

Νεφρωσικό σύνδρομο

Είναι κλινικό σύνδρομο με μια χαρακτηριστική 5άδα ευρημάτων:

• Πρωτεϊνουρία > 3.5gr/24ωρο
• Υποαλβουμιναιμία < 3.5gr/dl
• Οίδημα
• Υπερχοληστερολαιμία
• Λιπιδουρία

Ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα

Η ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα περιγράφει μια κλινική κατάσταση στην οποία η σπειραματική βλάβη είναι τόσο οξεία και βαριά, ώστε η νεφρική λειτουργία επιδεινώνεται σε ημέρες ή εβδομάδες. Ο ασθενής μπορεί να εμφανιστεί με συμπτώματα ουραιμίας, που απαιτούν επείγουσα αντιμετώπιση, με νεφριτιδικό σύνδρομο που δεν αυτοπεριορίζεται [αιματουρία (ερυθροκυτταρικοί κύλινδροι), πρωτεϊνουρία (συνήθως < 3gr/24ωρο] και αντίθετα εξελίσσεται ταχέως σε νεφρική ανεπάρκεια. Στην ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα η αρτηριακή πίεση είναι συνήθως φυσιολογική ενώ ενδεχομένως έχει άλλες εκδηλώσεις αγγειϊτιδας.

Χρόνια σπειραματονεφρίτιδα

Στους περισσότερους τύπους χρόνιας σπειραματονεφρίτιδας, ένα ποσοστό ασθενών (25-50%) θα έχει μια αργά εξελισσόμενη νεφρική ανεπάρκεια. Εάν κανένα κλινικό γεγονός δεν φέρει τους ασθενείς προς αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, αυτοί ενδέχεται να την αναζητήσουν αργά, όταν έχει εγκατασταθεί υπέρταση, πρωτεϊνουρία και νεφρική ανεπάρκεια. Σε πολύ μακροχρόνια παρουσία της σπειραμτονεφρίτιδας, οι νεφροί θα εμφανίζονται ρικνοί με ομαλό όμως περίγραμμα.

Πώς γίνεται η διάγνωση των Σπειραματονεφριτιδών;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διάγνωση των Σπειραματονεφριτιδών γίνεται σε αρχικό στάδιο εξαιτίας των εμφανών συμπτωμάτων, όπως καφεοειδές ή σταχτί ή κόκκινο χρώμα ούρων, αφρώδη ούρα, οιδήματα ή υπέρταση. Μπορεί να εντοπιστεί τυχαία σε μια ανάλυση ούρων.

Βιοψία νεφρού

Επειδή πολλές Σπειραματονεφρίτιδες έχουν κοινά συμπτώματα, για να εντοπιστεί το ακριβές είδος, είναι απαραίτητη η βιοψία νεφρού.

Η βιοψία νεφρού απαιτεί ο ασθενής να σταματήσει τα αντιαιμοπεταλιακά – αντιπηκτικά φάρμακα για 1 ή 2 εβδομάδες πριν και μετά την επέμβαση και να ελεγχθεί για αιμορραγική διάθεση.

Η διαδικασία της βιοψίας νεφρού γίνεται με χορήγηση τοπικής αναισθησίας, μέσω μιας λεπτής βελόνας που παίρνει ένα μικρό νηματοειδές τεμάχιο. Στη συνέχεια, αυτό εξετάζεται σε μικροσκόπιο με ιστολογική εξέταση, όπου είναι σε θέση να εκτιμήσει την έκταση της πάθησης και κατ’ επέκταση την εξέλιξή της.

Ποια η θεραπευτική αντιμετώπιση των Σπειραματονεφτιτιδών;

Η θεραπεία που θα εφαρμοστεί εξαρτάται από το είδος της Σπειραματονεφρίτιδας. Υπάρχουν 2 είδη θεραπείας:

• Γενική θεραπεία, η οποία στοχεύει στη ρύθμιση της υπέρτασης και στη μείωση της λευκωματουρίας ή οποιασδήποτε άλλης επιπλοκής.
• Ειδική θεραπεία, η οποία στοχεύει στη μείωση της διεργασίας που προσβάλει το σπείραμα στο νεφρό και εξαρτάται από την αιτιοπαθογένεια της νόσου, τη βαρύτητά της καθώς και αν είναι οξεία ή χρόνια.

Η φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με το είδος της Σπειραματονεφρίτιδας, μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα όπως π.χ. διουρητικά, ορισμένα αντιυπερτασικά, στατίνες, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (κορτικοειδή, αζαθειοπρίνη, κυκλοφωσφαμίδη, κυκλοσπορίνη, τακρόλιμους, παράγωγα του μυκοφαινολικού οξέος, μονοκλωνικά αντισώματα κλπ.)

Οι θεραπείες των Σπειραματονεφριτιδών μπορεί να διαρκέσουν από μερικούς μήνες έως χρόνια και σε μεγάλο ποσοστό είναι ιάσιμες.

Σε πολλές περιπτώσεις ακολουθείται ειδική διατροφή, περιορισμένη σε πρωτεΐνες. Παρ’ όλα αυτά, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος υποτροπής, πρέπει ο ασθενής να παρακολουθείται από τον ιατρό ακόμη και μετά το πέρας της θεραπείας.